واکاوی ساختار تعادلی آینده فراسنج دما در حوضه آبخیز دریاچه‌های طشک، بختگان و مهارلو با استفاده از مدل EH5OM

واکاوی ساختار و روند آینده فراسنج­های آب و هوایی در مناطق حساس و در معرض تهدیدهای زیست محیطی به طور ویژه دریاچه­های داخلی ایران بسیار حائز اهمیت می­باشد. بدین جهت در این پژوهش به هدف واکاوی اثر گرمایش جهانی بر الگو و ساختار تعادلی دمای حوضه آبخیز دریاچه­های طشک، بختگان و مهارلو نیاز به میانگین روزانه دمای شبیه سازی شده می­باشد. در این راستا نخست داده­های مدل گردش عمومی هوا طی دوره 2015 تا 2050 از پایگاه داده­های EH5OM استخراج گردید. این پایگاه از داده­های مدل گردش کلی جوّ و اقیانوس، تحت سناریوA1B ، هیئت بین­المللی تغییر اقلیم تشکیل شده است. سپس ریزگردانی آن­ها در نسخه چهارم مدل RegCM4 انجام شد. سرانجام میانگین دمای روزانه ریز مقیاس شده با ابعاد 27/0 × 27/0 درجه طول و عرض جغرافیایی که نقاطی با ابعاد تقریبی 30 × 30 کیلومتر مساحت منطقه را پوشش می­دهند استخراج شد. سپس دمای ماهانه، فصلی و سالانه حوضه، میانیابی و نقشه­های مربوطه ترسیم شد. همچنین پس از هم مرجع سازی متغیر دما با اعمال ساختار مثلثاتی برخالی بر روی داده­های دما به ارزیابی نتایج با هندسه کلاسیک برخالی پرداخته شد. یافته­های پژوهش نشان داد پهنه دمایی 21-16 درجه سانتی­گراد پیرامون سه دریاچه در حوضه آبخیز مورد مطالعه در برگرفته است که بیشترین میانگین سالانه دما در دهه­های آینده متعلق به دریاچه مهارلو و کمترین مربوط به دریاچه طشک است. دریاچه مهارلو در همه فصل­ها از دمای بالاتری نسبت به دریاچه­های دیگر برخوردار می­باشد. الگوهای مکانی پهنه­های دمایی سالانه و فصلی؛ اگرچه از لحاظ دمایی دارای تفاوت­هایی است، اما از لحاظ الگوهای مکانی از ساختار نسبتاً مشابه و یکسانی برخودار می­باشند. بررسی روند روزانه میانگین دما نیز نشان داد، این فراسنج از ساختاری برخالی پیروی می­نماید، که بیانگر گذار دینامیک این فراسنج در دهه­های آینده از حالت ناتعادلی به عدم تعادل می­باشد.